Het Gerecht van de Europese Unie heeft op 15 oktober 2018 de Vereniging Gelijkberechtiging Grondbezitters (“VGG”) in het gelijk gesteld in een procedure over staatssteun aan de Vereniging Natuurmonumenten en de 12 Landschappen. Volgens het Gerecht van de Europese Unie moet de Europese Commissie een formeel onderzoek starten naar de staatssteun aan deze twee partijen. Het Gerecht overweegt dat de beschikbare feiten erop duiden dat de voornoemde partijen staatssteun hebben gekregen voor hun gewone economische activiteiten (en niet voor natuurbeheeractiviteiten) en dat die partijen mogelijk teveel staatssteun hebben gekregen.
Ook in Vlaanderen loopt een gelijkaardige procedure ingesteld door de Vlaamse Vereniging Gelijkberechtiging Natuurbeheer vzw. Deze vereniging werd opgericht met als doel te ijveren voor een gelijkberechtiging bij het beheer van natuurgebieden In Vlaanderen. In het bijzonder wenst zij in rechte op te komen voor een gelijkberechtiging bij het toekennen van subsidies die van overheidswege worden toegekend aan organisaties die nog steeds een monopoliserende positie innemen.
De Vlaamse overheid heeft sinds de start van de procedure een nieuwe natuurregelgeving geïmplementeerd die ten dele tegemoet komt aan de eisen. De toekenning van subsidies in het verleden zorgt evenwel voor een blijvende ongelijkheid. Ook blijft het voor de private natuurbeheerder bijzonder moeilijk gebruik te maken van de aankoopsubsidies voor natuur. Zo worden private eigenaars ten persoonlijke titel verplicht eerst een type 4 natuurgebied te beheren vooraleer ze aanspraak kunnen maken op subsidies voor aankoop. Hierdoor komen meer dan 99% van de private eigenaars niet langer in aanmerking voor gesubsidieerde aankoop van natuur. De nieuwe bestuursploeg, onder voorzitterschap van Vincent Dierckx, wil ook voor deze problemen een passende oplossing vinden. Hiertoe werd VVGN gereactiveerd, worden opnieuw fondsen bij elkaar gebracht en wordt bekeken op welke wijze de procedure, ook in Vlaanderen, verder gezet kan worden.
Op 2 september 2015 nam de Europese Commissie een beslissing op de klacht van de VGG over deze staatssteun aan de TBO’s (terrein beherende organisaties). In haar beslissing stelde de Europese Commissie vast dat de TBO’s inderdaad staatssteun hebben ontvangen, maar tegelijkertijd keurde de Europese Commissie deze staatssteun goed. De Commissie redeneerde kort en goed dat de TBO’s compensatie krijgen voor diensten van algemeen economisch belang. Dit oordeelde de Europese Commissie zonder een formeel onderzoek te starten naar de staatssteun aan de TBO’s.
Op 15 oktober heeft het Gerecht van de Europese Unie een streep door dit goedkeuringsbesluit van de Europese Commissie getrokken. Volgens het Gerecht moet de Europese Commissie een formeel en indringend onderzoek starten naar de staatssteun aan de TBO’s. Achtergrond hiervan is dat er serieuze twijfels zijn over de vraag of deze staatssteun goedgekeurd kan worden.
